Οι Κυβερνήσεις αλλάζουνε μα η πολιτική μένει ίδια
Η αντιασφαλιστική επίθεση διαρκείας φέρει τη σφραγίδα όλων των κυβερνήσεων του κεφαλαίου
Σε κρίση και ανάκαμψη κοινός παρονομαστής τα συμφέροντα των επιχειρηματικών ομίλων
Τα συνταξιοδοτικά συστήματα της χώρας μας, όπως και στον υπόλοιπο κόσμο, αναπτύχθηκαν μέσα από σκληρούς και πολλές φορές αιματηρούς αγώνες της εργατικής τάξης.
Η αστική τάξη αναγκάστηκε να «συνδράμει» την ανάπτυξή τους και κάτω από την πίεση που άσκησαν οι κατακτήσεις των εργαζομένων στις σοσιαλιστικές χώρες. Φυσικά σε κάθε χώρα πήραν διαφορετικά χαρακτηριστικά και ως προς τη χρηματοδότησή τους και ως προς τις παροχές τους.
Από το 1992, μετά τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, τις ανατροπές στις σοσιαλιστικές χώρες, άρχισε η σταδιακή αντεπίθεση της αστικής τάξης για να πάρει πίσω ό,τι είχε παραχωρήσει, με σημεία αιχμής τη σταδιακή απαλλαγή των εργοδοτών και του κράτους από τα συνταξιοδοτικά συστήματα και τη μετατροπή τους σε ατομική υπόθεση και παράλληλα οι εισφορές των εργαζομένων να κατευθυνθούν σε ιδιωτικές ασφαλιστικές επιχειρήσεις. Φυσικά βάφτιζαν όλες αυτές τις αντιασφαλιστικές ρυθμίσεις και νομοθετήσεις προσπάθεια διάσωσης του ασφαλιστικού συστήματος.
Το 1992 στην Ελλάδα εκφράστηκε με την ψήφιση του νόμου 2084/92 με κυβέρνηση της ΝΔ και υπουργό Εργασίας τον κ. Σιούφα. Με τον νόμο αυτό αυξήθηκαν τα όρια ηλικίας, οι εισφορές κ.λπ. Η πιο χαρακτηριστική διάταξη όμως ήταν ο διαχωρισμός των εργαζομένων σε νέους και παλαιούς, με προφανή στόχο να διαιρεθούν οι εργαζόμενοι.
Από το 1992 έως το 2010 ψηφίστηκαν διαδοχικά δεκάδες αντιασφαλιστικοί νόμοι είτε είχαμε κυβέρνηση ΝΔ είτε ΠΑΣΟΚ, που εναλλάσσονταν. Ως αντιπολίτευση κατάγγελλαν δήθεν τους νόμους αυτούς και την ψήφισή τους, ενώ ως κυβέρνηση όχι μόνο δεν τους καταργούσαν αλλά πατώντας σε αυτούς νομοθετούσαν ακόμα πιο αντιδραστικές αλλαγές. Συνοπτικά περιελάμβαναν αυξήσεις στα όρια ηλικίας, ενοποιήσεις Ταμείων, αύξηση ασφαλιστικών εισφορών. Μία από τις σημαντικότερες ρυθμίσεις ήταν ο νόμος Ρέππα (ΠΑΣΟΚ) 3029/2002, όπου θεσμοθετείται στην Ελλάδα η δυνατότητα ίδρυσης επαγγελματικών ταμείων.
Κάθε κυβέρνηση πατάει στα αντιασφαλιστικά νομοσχέδια της προηγούμενης
Από το 2010 και μετά, με το επιχείρημα της καπιταλιστικής κρίσης στη χώρα, έχουμε μία πρωτοφανή επίθεση και βάρβαρες αλλαγές στα συνταξιοδοτικά συστήματα της πατρίδας μας, με την ψήφιση αλλεπάλληλων ασφαλιστικών νόμων. Φυσικά το επιχείρημα που για ακόμα μία φορά επικαλούνται είναι η «διάσωση του ασφαλιστικού συστήματος» και μάλιστα κάθε φορά με τον ίδιο χρονικό ορίζοντα, τα επόμενα 50 χρόνια!
Οι πιο χαρακτηριστικοί νόμοι είναι οι εξής:
1. Nόμος 3863/10 (για τον ιδιωτικό τομέα) και νόμος 3865/10 (για το Δημόσιο), κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ, υπουργός Εργασίας Α. Λοβέρδος. Τους νόμους συνυπογράφουν μεταξύ άλλων οι υπουργοί Γ. Ραγκούσης, σημερινός βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Μ. Χρυσοχοΐδης, σημερινός υπουργός Δημ. Τάξης ΝΔ και Μ. Ξενογιαννακοπούλου, σημερινή βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ. Θεσμοθετούνται νέες αυξήσεις στα όρια ηλικίας και αλλαγή του τρόπου υπολογισμού των συντάξεων. Μία χαρακτηριστική διάταξη αυτού του νόμου είναι το άρθρο 11 παρ. 3, το οποίο βρίσκεται σε ισχύ και προβλέπει την αύξηση των ορίων ηλικίας με βάση την αύξηση του προσδόκιμου ζωής στη χώρα μας.
2. Νόμος 4052/2012, με κυβέρνηση ΝΔ - ΠΑΣΟΚ - ΔΗΜΑΡ. Υπουργός Εργασίας Γ. Κουτρουμάνης. Το κεφάλαιο ΙΑ αυτού του νόμου ασχολείται με την επικουρική ασφάλιση. Γίνονται σημαντικές αλλαγές, με κυριότερες την εισαγωγή της νοητικής κεφαλαιοποίησης ως τρόπου υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων, διάταξη την οποία εφάρμοσε αργότερα ο Κατρούγκαλος με τον νόμο 4387/16, και τη δυνατότητα ίδρυσης Ταμείων υποχρεωτικής επαγγελματικής ασφάλισης. Κάτι το οποίο δεν είναι ευρέως γνωστό είναι ότι την υλοποίηση της ίδρυσης αυτών των Ταμείων ανέλαβαν 4 Ομοσπονδίες εργαζομένων στις οποίες πλειοψηφούσαν δυνάμεις της ΠΑΣΚΕ, του ΣΥΡΙΖΑ και της ΔΑΚΕ: Ομοσπονδία Ιδιωτικών Υπαλλήλων (σούπερ μάρκετ), Ομοσπονδία Εργαζομένων στις Ασφαλιστικές Εταιρείες, Ομοσπονδία Εργαζομένων στα Πετρέλαια και Ομοσπονδία Ιατρικών Επισκεπτών, παρακάμπτοντας την Ομοσπονδία Εργαζομένων Φαρμάκου, όπου κυριαρχούν οι ταξικές δυνάμεις και η οποία αντιδρούσε στη δημιουργία των 4 επαγγελματικών ταμείων που ιδρύθηκαν εκείνη την περίοδο.
3. Νόμος 4093/2012, με κυβέρνηση ΝΔ - ΠΑΣΟΚ - ΔΗΜΑΡ. Υπουργός Εργασίας Γ. Βρούτσης. Θεσπίζονται νέες αντιασφαλιστικές ρυθμίσεις με χαρακτηριστικότερη την αύξηση όλων των ορίων ηλικίας στα έως τότε ισχύοντα κατά 2 χρόνια, με αποτέλεσμα και το γενικό όριο ηλικίας στην Ελλάδα να πάει στο 67ο έτος από το 65ο που ίσχυε έως τότε. Επίσης περιλαμβάνει και μείωση συντάξεων.
4. Νόμος 4336/15 με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Πρόκειται φυσικά για το τρίτο μνημόνιο, το οποίο περιέχει και συνταξιοδοτικές διατάξεις. Υπουργός Εργασίας Γ. Κατρούγκαλος. Με τις διατάξεις του νόμου αυτού έχουμε τεράστιες αυξήσεις των ορίων ηλικίας και σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμα και αύξηση 17 χρόνια (μητέρες με ανήλικο). Αλλάζει η έννοια της θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος, με αποτέλεσμα να εγκλωβιστούν χιλιάδες εργαζόμενοι και να μην έχουν δικαίωμα συνταξιοδότησης. Τον νόμο υπερψήφισαν όλα τα κόμματα της Βουλής (ΣΥΡΙΖΑ, ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΑΝΕΛ, Ποτάμι) πλην του ΚΚΕ.
5. Νόμος 4387/16 με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Υπουργός Εργασίας Γ. Κατρούγκαλος, ενώ ο νόμος έμεινε γνωστός και με το όνομά του. Βασικές του διατάξεις είναι η δημιουργία του ΕΦΚΑ με την ενοποίηση όλων των Ταμείων κύριας ασφάλισης, η αλλαγή του τρόπου υπολογισμού των κύριων συντάξεων και η δημιουργία της λεγόμενης εθνικής και ανταποδοτικής σύνταξης, η κατάργηση της κατώτερης σύνταξης, η θέσπιση ηλικιακών ορίων για τις συντάξεις χηρείας, η δημιουργία του ΕΤΕΑ (ενοποίηση όλων των επικουρικών ταμείων), η αλλαγή του τρόπου υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων και η εισαγωγή της νοητής κεφαλαιοποίησης στον τρόπο υπολογισμού τους. Εισάγεται επανυπολογισμός όλων των συντάξεων που καταβάλλονταν μέχρι τότε. Εχουμε αυξήσεις εισφορών και πολλά άλλα. Δίκαια αυτός ο νόμος έχει χαρακτηριστεί λαιμητόμος.
6. Νόμος 4670/2020 με κυβέρνηση ΝΔ. Υπουργός Εργασίας Γ. Βρούτσης. Δημιουργείται ο e-ΕΦΚΑ με την ενοποίηση των Ταμείων κύριας και επικουρικής ασφάλισης και εφάπαξ. Ουσιαστικά δημιουργείται ένα εργαλείο στην κατεύθυνση της κατάργησης της επικουρικής σύνταξης και του εφάπαξ και την προώθησή τους στις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες.
Με την ίδια απατηλή και κάλπικη επιχειρηματολογία
Βλέπουμε ξεκάθαρα ότι οι σαρωτικές αλλαγές σε βάρος των συνταξιοδοτικών και άλλων δικαιωμάτων γίνεται ανεξάρτητα αν βρισκόμασταν σε περίοδο οικονομικής κρίσης ή ανάπτυξης. Με όλες αυτές τις νομοθετικές ρυθμίσεις είχαμε μεγάλη μείωση συντάξεων, κύριων και επικουρικών, και των εφάπαξ.
Βλέπουμε ότι τα επιχειρήματα κάθε φορά για την επιχειρούμενη «μεταρρύθμιση», όπως συνηθίζουν να αποκαλούν τους αντιασφαλιστικούς νόμους, είναι ακριβώς τα ίδια από όλες τις κυβερνήσεις. Φαίνεται το μέγεθος της υποκρισίας και της παραπλάνησης των εργαζομένων, αφού η μία κυβέρνηση πατάει επάνω στο νομοθέτημα της άλλης.
Η βασική τους επιχειρηματολογία για τις αλλαγές του συνταξιοδοτικού συστήματος εστιάζει στην επίκληση διαφόρων κατά καιρούς εφευρημάτων. Ας δούμε ορισμένα:
α.«Δεν αντέχει το κράτος τη χρηματοδότηση». Καταρχάς οι εργαζόμενοι καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές τις οποίες διαχρονικά έχουν καταληστέψει με διάφορους τρόπους. Το κράτος για δεκάδες χρόνια δεν κατέβαλλε εισφορές ως εργοδότης. Τα έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού προέρχονται από τους φόρους που πληρώνουν εργαζόμενοι και συνταξιούχοι.
β.«Οι επιχειρήσεις πρέπει να απαλλαγούν από το μη μισθολογικό κόστος», όπως ονομάζουν τις εργοδοτικές εισφορές. Η λεγόμενη εργοδοτική εισφορά δεν είναι τίποτα άλλο από την υπεραξία που παράγουν οι εργαζόμενοι σε επιχειρησιακό, εθνικό και διεθνικό επίπεδο. Δηλαδή πρόκειται περί εισφοράς των εργαζομένων και ας βαφτίζεται εργοδοτική.
γ.«Τα όρια ηλικίας πρέπει να αλλάζουν εφόσον αυξάνεται το προσδόκιμο ζωής». Ο στόχος τους είναι η λεγόμενη «ενεργός γήρανση», δηλαδή να δουλεύουμε έως το βιολογικό μας τέλος και η αύξηση των ορίων ηλικίας είναι μία τέτοια μέθοδος.
δ.«Οι εισφορές δεν πρέπει να βαλτώνουν αλλά να αποτελούν εργαλείο οικονομικής ανάπτυξης». Αυτό το επιχείρημα σπάει κόκαλα. Δηλαδή οι εισφορές των εργαζομένων είναι για να πηγαίνουν στον τζόγο, να επενδύονται και να μπουν στη διαδικασία του ρίσκου; Οι εισφορές καταβάλλονται για τον ακριβώς αντίθετο λόγο, δηλαδή για να δημιουργήσουν μία ασφάλεια ώστε να στηριχθεί ο εργαζόμενος όταν φύγει από τον ενεργό βίο, είτε λόγω γήρατος είτε λόγω αναπηρίας είτε λόγω θανάτου (για να στηριχθούν τα προστατευόμενα μέλη του).
ε.«Υπήρχαν στρεβλώσεις στο συνταξιοδοτικό σύστημα». Αν υπήρχαν τέτοιες είναι απειροελάχιστες, τις οποίες τις δημιούργησε το κράτος για να προσεταιριστεί κάποια κομμάτια των εργαζομένων. Οι αντιασφαλιστικές ανατροπές όμως δεν έγιναν γι' αυτές, αλλά για το σύνολο των συνταξιοδοτικών συστημάτων.
Αγώνας για αποκλειστικά δημόσια και καθολική Κοινωνική Ασφάλιση
Οι θέσεις μας βρίσκονται στον αντίποδα της κυβερνητικής και εργοδοτικής προπαγάνδας.
Οι συντάξεις θα πρέπει να καλύπτουν τις σύγχρονες ανάγκες. Τα όρια ηλικίας πρέπει άμεσα να μειωθούν. Ο τεράστιος παραγόμενος πλούτος και η απίστευτη τεχνολογική εξέλιξη επιβάλλουν τη μείωση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης ώστε ο εργαζόμενος να βρεθεί μεγαλύτερο διάστημα εκτός εργασίας και να το αξιοποιήσει όπως θέλει.
Το συνταξιοδοτικό σύστημα πρέπει να είναι αποκλειστικά δημόσιο και καθολικό για όλους.
Το επόμενο διάστημα ετοιμάζεται μια εκ νέου αντιασφαλιστική επίθεση.
Προκειμένου να ικανοποιηθούν οι ανάγκες των επιχειρηματικών ομίλων ετοιμάζονται να ιδιωτικοποιήσουν πλήρως την επικουρική ασφάλιση.
Θέλουν οι εισφορές να δοθούν στους επιχειρηματίες για την ανάκαμψη της οικονομίας.
Ξεδιπλώνουν αδιάντροπα την αντίληψή τους ότι η Κοινωνική Ασφάλιση δεν είναι δημόσιο αγαθό αλλά διαδικασία κερδοφορίας.
Γι' αυτούς το κέρδος είναι το μόνο αγαθό και είναι πάνω από τα γηρατειά, την αναπηρία, ακόμα και το θάνατο...
Τάσος ΖΕΡΒΟΣ
Πρόεδρος του Συλλόγου Υπαλλήλων Ασφαλιστικών Ταμείων, μέλος της Επιτροπής του ΠΑΜΕ για την Κοινωνική Ασφάλιση