Στη διαπάλη των ΗΠΑ έχει εμπλακεί και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα
Η διαπάλη «Δημοκρατικών» - «Ρεπουμπλικανών» στις ΗΠΑ με επίκεντρο την αύξηση του ορίου δανεισμού του κράτους, άρα και του ορίου του δημόσιου χρέους, ζήτημα που προέκυψε στη διαδικασία έγκρισης του κρατικού προϋπολογισμού, οδήγησε ως γνωστόν στο κλείσιμο των αμερικανικών δημοσίων υπηρεσιών και τη διακοπή της μισθοδοσίας 700.000 υπαλλήλων, με δεδομένο ότι δεν υπήρξε συμφωνία. Το αδιέξοδο προκύπτει επειδή οι «Δημοκρατικοί» έχουν μεν πλειοψηφία στο Κογκρέσο αλλά δεν έχουν στη Γερουσία. Ετσι προκειμένου να εγκριθεί ο κρατικός προϋπολογισμός (πρέπει να γίνει και από τα δύο Σώματα), απαιτείται συμφωνία των «Ρεπουμπλικανών».
Η διαπάλη εμφανίζεται να έχει στο επίκεντρό της τις δαπάνες τον τομέα Υγείας. `Η, όπως γράφουν αμερικανικές εφημερίδες, την Κοινωνική Ασφάλιση. Στον τομέα Υγείας, η διαπάλη υπάρχει από τότε που ο Ομπάμα προώθησε το νόμο για την Υγεία, προκειμένου, υποτίθεται, να έχουν όλοι οι λαϊκοί άνθρωποι υπηρεσίες Υγείας. Γύρω από το συγκεκριμένο ζήτημα, υπάρχουν άρθρα όπως αυτό της «Ουάσιγκτον Ποστ» που εστιάζουν στο εξής πρόβλημα: Το 1990, το 28% των δαπανών του κράτους αφορούσε κονδύλια για την Κοινωνική Ασφάλιση. Το 2013 θα αντιστοιχούν στο 43%.
Γύρω απ' την υπόθεση αύξησης ή όχι του ορίου δανεισμού του κράτους εκφράζονται διαφορετικές απόψεις που θέτουν επί τάπητος θέματα γνωστά και στην Ελλάδα, όπως η αποπληρωμή των δανείων, η εμπιστοσύνη των αγορών στα ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου, άρα και η διαχείριση του κρατικού χρέους. Ετσι εκφράζεται η άποψη από Αμερικανούς οικονομολόγους ότι η μη συμφωνία για αύξηση του ορίου δανεισμού, δυσκολεύει την αποπληρωμή των κρατικών δανείων, με κίνδυνο για τα αμερικανικά κρατικά ομόλογα. Υπάρχει η άλλη άποψη (την εκφράζουν οι «Ρεπουμπλικάνοι»), που λέει ότι απαιτείται μείωση των δημόσιων δαπανών, γι' αυτό και εστιάστηκε η διαπάλη στο «δογκωμένο» τομέα Υγείας. Δηλαδή «Δημοκρατικοί» και «Ρεπουμπλικάνοι» προτείνουν διαφορετικό μείγμα δημοσιονομικής πολιτικής, οι πρώτοι περισσότερο επεκτατικό μείγμα (επέκταση δημοσίων δαπανών), με ανοχή στο έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού και στην αύξηση του δημόσιου χρέους, και οι δεύτεροι περισσότερο περιοριστικό (περιορισμός δημόσιων δαπανών).
Να, λοιπόν, πού εμφανίζεται ανάγλυφα το ζήτημα της πολιτικής διαχείρισης της κρίσης, (μην ξεχνάμε ότι εκδηλώθηκε πρώτα στις ΗΠΑ το 2008, όταν απαιτήθηκε συγκεκριμένη κρατική παρέμβαση ενίσχυσης πρωταρχικά των τραπεζικών ομίλων, αλλά και μονοπωλιακών ομίλων της βιομηχανίας όπως π.χ. η GENERAL MOTORS), διαπάλη με διεθνείς διαστάσεις και ανταγωνισμούς, για το ποιο μείγμα είναι περισσότερο πρόσφορο. Για παράδειγμα, οι ΗΠΑ έχουν κατ' επανάληψη παρέμβει για αλλαγή πολιτικής διαχείρισης της κρίσης στην Ευρωζώνη με αιχμή τη Γερμανία και επίκεντρο την Ελλάδα. Οι ΗΠΑ αντιμετώπισαν την κρίση ακολουθώντας μια έντονα επεκτατική πολιτική, με την κεντρική τράπεζα να έχει τροφοδοτήσει κλάδους της οικονομίας με περισσότερα από 2 τρισ. δολάρια μέσα από το πρόγραμμα της πιστωτικής διευκόλυνσης των μονοπωλίων. Την τελευταία 3ετία βρίσκονται σε τροχιά καπιταλιστικής ανάπτυξης, με ρυθμούς που ξεπερνάνε το 2% ετησίως. Ταυτόχρονα, όμως, διογκώνεται το κρατικό τους χρέος. Θυμίζουμε ότι και πέρυσι είχαν ξανασυζητήσει και συμφωνήσει στην αύξηση του δανεισμού και του δημόσιου χρέους.
Αυτά τα προβλήματα αποτελούν εσωτερικές αντιφάσεις του ίδιου του καπιταλισμού και είναι αξεπέραστες. Για παράδειγμα, η δυσκολία αύξησης των κρατικών εσόδων προκύπτει από τη μειωμένη φορολογία του κεφαλαίου, τις φοροαπαλλαγές του, αναγκαίες για τη διευρυμένη αναπαραγωγή του, δηλαδή για να κάνει επενδύσεις κάτι που δεν μπορεί να αντισταθμιστεί από τη φορολογία στο λαό. Ταυτόχρονα, το κεφάλαιο απαιτεί και κρατική ενίσχυση με διάφορες μορφές (χρηματοδότηση, διαμόρφωση υποδομών κ.λπ.) για να κάνει το ίδιο επενδύσεις. Επομένως, το αστικό κράτος υποχρεώνεται είτε να δανείζεται, (τα δάνεια τα πληρώνει ο λαός), είτε να μειώνει δραστικά δημόσιες δαπάνες, αλλά όχι αυτές που είναι άμεσα αναγκαίες για το κεφάλαιο. Μειώνει ό,τι δαπάνες καλύπτουν, έστω και ελάχιστα, κάποιες λαϊκές ανάγκες. Ετσι, και η μια και η άλλη μορφή διαχείρισης είναι αντιλαϊκές.
Ουσιαστικά, η διαπάλη για το μείγμα διαχείρισης είναι διαπάλη ανάμεσα σε τμήματα του κεφαλαίου. Η εκδήλωση της κρίσης έχει νομοτέλειες από τις οποίες δεν μπορεί να ξεφύγει κανένας. Μοναδικός δρόμος για την ανάκαμψη της καπιταλιστικής οικονομίας είναι η καταστροφή κεφαλαίου σε κάθε μορφή του, η απαξίωση της εργατικής δύναμης, η καταστροφή των παραγωγικών δυνάμεων. Εδώ ουσιαστικά εστιάζεται αυτή η διαπάλη. Ποιο τμήμα του κεφαλαίου θα έχει τις λιγότερες απώλειες, ποιο ενισχύεται περισσότερο από το ένα ή το άλλο μείγμα. Αυτό εκφράζει η κόντρα «Δημοκρατικών» - «Ρεπουμπλικανών». Για παράδειγμα, το πρόγραμμα Υγείας του Ομπάμα αποτελεί ενίσχυση για τους φαρμακευτικούς ομίλους και τους ομίλους Υγείας στις ΗΠΑ που θα έχουν τεράστια κερδοφορία, ενώ δεν καλύπτει ούτε τις στοιχειώδεις ανάγκες των λαϊκών στρωμάτων, που παραμένουν πρακτικά ανασφάλιστα. Από την άλλη, οι θέσεις των «Ρεπουμπλικανών» εκφράζουν κυρίως συμφέροντα άλλων τμημάτων του κεφαλαίου, του στρατιωτικοβιομηχανικού συμπλέγματος, της πετρελαϊκής βιομηχανίας.
Ταυτόχρονα και εδώ εκφράζεται η διαπάλη ανάμεσα στην ενίσχυση των τραπεζών και σε άλλα τμήματα του κεφαλαίου. Ο Ομπάμα θεσμοθέτησε ρυθμίσεις για αυστηρότερους ελέγχους σε μια σειρά ζητήματα όπως στους όρους χορήγησης δανείων,(δυσκολεύει τη βιομηχανία), στην αγορά παραγώγων και στο ενεργητικό των τραπεζών. Επίσης, επέβαλε με νομοθετική κατοχύρωση τη δυνατότητα και υποχρέωση του κράτους να στηρίζει τα μεγάλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα όταν κινδυνεύουν από χρεοκοπία, να στηρίζει το χρέος τους, να δανείζει χρήματα με προνομιακούς όρους, να αγοράζει ομόλογα, να ξεπληρώνει τους πιστωτές τους, ακόμα και να αναλαμβάνει τον έλεγχο «προβληματικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων ειδικού βάρους» και να τα τεμαχίζει σε μικρότερα, προκειμένου να τα προστατέψει από το ενδεχόμενο ντόμινο άλλων επιχειρήσεων. Εδωσε το δικαίωμα στη FED (Ομοσπονδιακή Τράπεζα) εν μέσω κρίσης να παρέχει στους τραπεζικούς ομίλους έως και 4 τρισ. δολάρια.
Στην υπόθεση της διαπάλης των ΗΠΑ έχει εμπλακεί και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, μέσω του Μάριο Ντράγκι, που μίλησε για απειλή στην παγκόσμια οικονομία, αλλά και το ΔΝΤ, μέσω της Κρ. Λαγκάρντ, που επίσης είπε ότι «η διακοπή λειτουργίας της κυβέρνησης ήταν κάτι αρκετά κακό, αλλά η αποτυχία να αυξήσουν το ανώτατο όριο του χρέους θα ήταν πολύ χειρότερη και θα μπορούσε να βλάψει πολύ σοβαρά όχι μόνο την οικονομία των ΗΠΑ, αλλά και ολόκληρη την παγκόσμια οικονομία».
Ουσιαστικά, η διαπάλη για το μείγμα διαχείρισης έχει παγκόσμιες διαστάσεις και εκφράζει ανταγωνισμούς ανάμεσα σε ισχυρά καπιταλιστικά κέντρα και κράτη, ακριβώς επειδή η καπιταλιστική οικονομία είναι διεθνοποιημένη, υπάρχει αλληλεξάρτηση και τα διαφορετικά τμήματα του κεφαλαίου μιας καπιταλιστικής οικονομίας διαπλέκονται με διαφορετικά τμήματα του κεφαλαίου άλλων καπιταλιστικών οικονομιών. Ταυτόχρονα, η εκδήλωση οικονομικής κρίσης σε μια καπιταλιστική οικονομία επιδρά και σε άλλες οικονομίες. Πολύ περισσότερο όταν πρόκειται για την οικονομία των ΗΠΑ. Ετσι, αν δε μεγαλώσει το όριο του δανεισμού θα δυσκολευτούν στην αποπληρωμή δανείων. Και μεγάλο μέρος του κρατικού χρέους των ΗΠΑ το διαχειρίζονται άλλα κράτη, το μεγαλύτερο π.χ. η Κίνα. Επίσης, υπάρχουν οι ευρωατλαντικές οικονομικές σχέσεις, δηλαδή ανάμεσα σε ΗΠΑ και ΕΕ. Υπάρχουν μονοπώλια των ΗΠΑ που δρουν στην ΕΕ και αντίστοιχα γερμανικά στις ΗΠΑ. Γι' αυτό και οι φόβοι.
Βεβαίως, για τους εργαζόμενους, αυτή η διαπάλη είναι ξένη και έξω από τα δικά τους ταξικά συμφέροντα. Οπως είπαμε και τα δύο μείγματα είναι αντιλαϊκά. Ας μην ξεχνάμε ότι ο Ομπάμα έχει πάρει μέτρα βαριάς αντιλαϊκής φορολογίας, η ανεργία στις ΗΠΑ δεν έχει μειωθεί, το ίδιο και η εξαθλίωση, αφού εκατομμύρια Αμερικανών ζουν με τα συσσίτια.
Η υπόθεση των ΗΠΑ δείχνει ότι δεν υπάρχουν εύκολοι δρόμοι. Η κυβέρνηση Ομπάμα και αντιλαϊκή πολιτική εφαρμόζει και δυσκολίες έχει με την επεκτατική πολιτική. Οσοι κάνουν πως δεν το βλέπουν, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ, δεν είναι αδαείς. Είναι επικίνδυνοι για τα λαϊκά στρώματα. Προσπαθούν να εξαπατήσουν ότι με αντίστοιχες λύσεις, εντός των τειχών της εξουσίας των μονοπωλίων και της ΕΕ, οι εργαζόμενοι θα δουν καλύτερες μέρες.