Με επίκεντρο τη μετανάστευση και τις αιτίες της

 

Σημαντική βοήθεια στην προσπάθεια της ΟΓΕ να συζητήσει με τους γονείς αλλά και τα ίδια τα παιδιά για το φαινόμενο της μετανάστευσης και τις αιτίες της, στην προσπάθεια να συμβάλει ώστε να ενισχύεται το αίσθημα της αλληλεγγύης και οι ανάλογες πρωτοβουλίες ανάμεσα στις οικογένειες Ελλήνων και μεταναστών εργαζομένων, αποτελεί η συλλογή διηγημάτων με τίτλο «Γεια σου φίλε!», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή». Στο πλαίσιο της προσπάθειας αυτής έχουν ήδη πραγματοποιηθεί ορισμένες παρουσιάσεις του βιβλίου από Συλλόγους και Ομάδες της ΟΓΕ, ενώ οι σχετικές πρωτοβουλίες θα συνεχιστούν. Η οργάνωση εκδηλώσεων που συνδυάζουν τη συζήτηση με τους γονείς και τη δημιουργική απασχόληση των παιδιών έχει ξεχωριστή θέση στο σχεδιασμό των Συλλόγων και των Ομάδων της ΟΓΕ, ειδικά για το διάστημα του καλοκαιριού. Η συγκεκριμένη έκδοση μπορεί να αξιοποιηθεί τόσο για να αναπτυχθεί συζήτηση με τις μητέρες, όσο και για να οργανωθούν δρώμενα για τα μικρά παιδιά με βάση το περιεχόμενο των διηγημάτων που περιλαμβάνονται στο βιβλίο. Με αφορμή την έκδοση της «Σύγχρονης Εποχής» και την αξιοποίησή της, συζητάμε με την Εύη Κοντόρα, μέλος του Προεδρείου της ΟΓΕ και συγγραφέα βιβλίων για παιδιά και εφήβους, που συμμετέχει με διήγημά της στην ανθολογία.

 

Η έκδοση της «Σύγχρονης Εποχής» καταπιάνεται με τη μετανάστευση και τις αιτίες που την προκαλούν, ένα ζήτημα που έχει απασχολήσει μια σειρά συγγραφείς: «Η μετανάστευση, φαινόμενο μαζικό, με ιδιαίτερα πολυποίκιλες εκφράσεις και εκφάνσεις, δεν έχει αφήσει αδιάφορους τους συγγραφείς, σε οποιονδήποτε χρόνο και τόπο. Και η σύγχρονη παραγωγή της ελληνικής λογοτεχνίας για παιδιά και νέους έχει να παρουσιάσει πολλούς τίτλους σχετικών βιβλίων», διαβάζουμε στο σημείωμα του εκδότη. Οπως εξηγεί η Ε. Κοντόρα, «η λογοτεχνία συχνά αντικατοπτρίζει το βαθμό διείσδυσης κάποιων συγκεκριμένων θεμάτων είτε στις ευρύτερες και πιο πολύπλοκες κοινωνίες των ενηλίκων, είτε στον κοινωνικό μικρόκοσμο των παιδιών. Εξάλλου, η πολιτικοοικονομική πραγματικότητα επηρεάζει πλέον βαθύτερα και τις ζωές των παιδιών. Σύντομα θα τα αναγκάσει να πάρουν θέση». Οσον αφορά στη συγκεκριμένη συλλογή διηγημάτων, η ιδιαιτερότητά της συνοψίζεται στα εξής: «Προχωρώντας στην έκδοση Ανθολογίας Διηγημάτων με θέμα τη μετανάστευση, η "Σύγχρονη Εποχή" δεν είχε σκοπό να προσθέσει έναν ακόμη τόμο στους πολλούς που ήδη υπάρχουν. Το συλλογικό αυτό έργο φιλοδοξεί να αποτελέσει αφορμή συζήτησης και διαλόγου ανάμεσα σε παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικούς. Γι' αυτόν προφανώς το λόγο, τα 20 διηγήματα που δημοσιεύονται σε αυτή την Ανθολογία προέκυψαν ύστερα από πρόσκληση της "Σύγχρονης Εποχής" όχι μόνο σε αναγνωρισμένους συγγραφείς αλλά και σε οποιονδήποτε ερασιτέχνη του γραπτού λόγου θα επιθυμούσε να πάρει το βήμα ενός συγγραφέα, απευθύνοντας τις σκέψεις του στο κοινό μέσα από μια ιστορία».

 

Το ζήτημα της μετανάστευσης δεν επηρεάζει μόνο τη ζωή των παιδιών της λαϊκής οικογένειες αλλά, επιπλέον, αξιοποιείται για να διαδίδονται και στις δικές τους συνειδήσεις αντιδραστικές ρατσιστικές απόψεις, για να στοχοποιούνται οι μετανάστες ως υπεύθυνοι για τα προβλήματα της λαϊκής οικογένειας, ακόμα και για να καλλιεργείται η ανοχή στις αντίστοιχες πρακτικές, στις επιθέσεις ενάντια στους ίδιους και τις οικογένειές τους. «Οι ιδιαίτερες συνθήκες μέσα στις οποίες εκδηλώνεται το φαινόμενο της μαζικής εισροής μεταναστών και προσφύγων στην Ελλάδα εν μέσω καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης και όσα προβλήματα - αναπόφευκτα - δημιουργούνται είναι παράγοντες που δεν αφήνουν ανεπηρέαστα τα παιδιά μας», σημειώνει η Ε. Κοντόρα, και προσθέτει: «Η έντεχνη αξιοποίηση από το σύστημα των πιο αντιδραστικών εθνικιστικών - φασιστικών χώρων που, παραδοσιακά, χρησιμοποιούνται προκειμένου να εκμεταλλεύεται πιο αποτελεσματικά ο καπιταλισμός την εργατική δύναμη ντόπιων και μεταναστών, δείχνει την ανάγκη να παρεμβαίνουμε θετικά στη συνείδηση των παιδιών από τις λαϊκές οικογένειες».

 

Στην προσπάθεια αυτή η συγκεκριμένη συλλογή διηγημάτων αποτελεί πολύτιμη βοήθεια: «Η χρήση μυθοπλασίας κάνει αποδεδειγμένα ευκολότερη την κατανόηση των εννοιών και βοηθά σημαντικά στην αποσαφήνιση των πραγματικών αιτιών των κοινωνικών αντιθέσεων, ώστε να γίνει αντιληπτό ότι αυτές δεν βρίσκονται στο χρώμα, στο φύλο ή στον τόπο καταγωγής, αλλά στην ταξική θέση του κάθε ανθρώπου μέσα στις εκμεταλλευτικές κοινωνίες. Ενα παραμύθι, μια ιστορία, ένας θεατρικός διάλογος είναι δυνατό να συμβάλουν με το δικό τους ξεχωριστό τρόπο στην ανάπτυξη του πνεύματος αλληλεγγύης μεταξύ των μεταναστών και των Ελλήνων εργαζομένων, να καλλιεργήσουν το σεβασμό στη διαφορετικότητα και να προωθήσουν τη φιλία ανάμεσα στους λαούς».

Στο στόχο αυτό συμβάλλει καθένα από τα διηγήματα που περιλαμβάνει η έκδοση της «Σύγχρονης Εποχής», με την οπτική και τον προσανατολισμό που υιοθετούν όσον αφορά στη μετανάστευση, επισημαίνει η Ε. Κοντόρα: «Καθεμιά από τις 20 ιστορίες της Ανθολογίας αυτής προσεγγίζει το θέμα με το δικό της τρόπο. Ολες όμως έχουν μία κοινή αφετηρία με στόχο το ξεσκέπασμα των αιτιών που γεννούν τον πόλεμο και την πείνα και οδηγούν τους ανθρώπους στη μετανάστευση. Κοινή είναι επίσης και η κατεύθυνσή τους, που αποσκοπεί στο να σημαδέψει, έστω και αχνά, τα μονοπάτια της διεξόδου από τον εφιάλτη της σημερινής ζωής των εργατικών ανθρώπων, είτε ντόπιοι είναι είτε μετανάστες.

Θα υπάρξουν ίσως αναγνώστες που θα πουν ότι οι ιστορίες της Ανθολογίας δεν απευθύνονται στα παιδιά με το συνηθισμένο τρόπο και ότι αυτό είναι ένα βιβλίο με σαφή πολιτική θέση. Υπάρχει όμως έστω κι ένα βιβλίο χωρίς θέση, χωρίς ιδεολογική και πολιτική κατεύθυνση;».

Ακόμα, σχολιάζει το γεγονός ότι στις σελίδες της Ανθολογίας αυτής οι αναγνώστες δε θα βρουν αναφορές στις αντιδραστικές απόψεις και τη δράση των φασιστών - ναζιστών της Χρυσής Αυγής: «Η Ανθολογία "Γεια σου, φίλε!" εκδόθηκε το 2011. Οι εθνικιστές της Χρυσής Αυγής, οι νοσταλγοί του ναζισμού, των ταγματασφαλιτών, των Μεταξάδων και των Παπαδόπουλων δεν τολμούσαν ακόμα να περιφέρουν τόσο ανοιχτά τα ακατονόμαστα εγκλήματά τους. Από τα διηγήματα του συλλογικού αυτού έργου για τη μετανάστευση απουσιάζει αυτό το ακραίο πρόσωπο που, ενώ σημαδεύει τους αγώνες των εργαζομένων και το εργατικό - λαϊκό κίνημα, στην αιχμή του δόρατός του βρίσκονται οι μετανάστες». Παράλληλα, υπογραμμίζει πως «σύντομα θα έχουμε ν' αντιμετωπίσουμε και βιβλία για παιδιά με ύμνους στο φασισμό και το ναζισμό», ενταγμένα στην προσπάθεια που κάνει η Χρυσή Αυγή να παρέμβει σε μαθητές και μαθήτριες, όπως, για παράδειγμα, ήδη επιχειρεί με τη «διάπλαση» και τα διάφορα «μαθήματα» που οργανώνει.

Οι Σύλλογοι και οι Ομάδες της ΟΓΕ με την πολύμορφη παρέμβασή τους θέτουν στόχο την απόκρουση των φασιστικών και ρατσιστικών αντιλήψεων που διαχωρίζουν τις εργαζόμενες και τους εργαζόμενους με βάση το χρώμα του δέρματος, τη φυλή και τη θρησκεία. Παίρνουν πρωτοβουλίες ώστε να απορρίπτονται από τις γυναίκες της λαϊκής οικογένειας και τα παιδιά τους οι απόψεις που καλλιεργούν το μίσος απέναντι στους μετανάστες, για να υψώνεται ασπίδα προστασίας και αλληλεγγύης απέναντι στις φασιστικές επιθέσεις σε βάρος των μεταναστών και των οικογενειών τους. Αναλαμβάνουν δράση ώστε να αναπτύσσεται η αλληλεγγύη, η κοινή πάλη Ελλήνων και μεταναστών εργαζομένων στο χώρο δουλειάς και τη γειτονιά, στο σχολείο και τον παιδικό σταθμό των παιδιών τους. Στη μάχη αυτή σύμμαχο έχουν, όπως λέει η Ε. Κοντόρα, και τα βιβλία «εκείνα που έχουν ζυμωθεί με τα πιο όμορφα και γενναία χαρακτηριστικά του ανθρώπου της δουλειάς, του ανθρώπου που παράγει, διεκδικεί, αγωνίζεται και κερδίζει μαζί με τους ομοίους του τον κόσμο που του ανήκει». Αλλά, πάνω από όλα, «το βιβλίο της δικής μας ζωής», το οποίο επίσης πρέπει να «διαβάσουν» οι μητέρες στα παιδιά τους, το «βιβλίο» δηλαδή της καθημερινής δράσης, της συλλογικής πάλης, της αλληλεγγύης, της ταξικής περηφάνιας.