Μείωση εξόδων δομών Υγείας σημαίνει μείωση εργατικού «κόστους»
Θα πρέπει να βρίσκουν έσοδα ώστε να αυτοχρηματοδοτούνται,
όπως προβλέπει το νομοσχέδιο που συζητιέται στη Βουλή
Το κράτος αποσύρεται από τη χρηματοδότηση των δημόσιων
νοσοκομείων, τα οποία θα πρέπει να εξασφαλίσουν
τα έσοδα για τη λειτουργία τους.
Η οικονομική αυτοτέλεια των δημόσιων νοσοκομείων -
ούτε ένα ευρώ από το φορολογικό χαράτσωμα του λαού να μην του
επιστρέφεται μέσω παροχών Υγείας- είναι ο στόχος του νομοσχεδίου
της συγκυβέρνησης ΝΔ - ΠΑΣΟΚ,
«Γενικές διατάξεις για τη δημιουργία συστήματος αμοιβών νοσοκομείων.
Σύσταση και καταστατικό της Εταιρείας με την επωνυμία
"Εταιερία συστήματος αμοιβών νοσοκομείων - Ανώνυμη Εταιρεία"».
Η συζήτηση του νομοσχεδίου συνεχίζεται αυτές τις μέρες στη Βουλή. Πρόκειται για ένα σημαντικό εργαλείο, ένα σταθμό στη μακρά πορεία της περικοπής των κρατικών δαπανών για την Υγεία, τη σταδιακή αποτίναξη της ευθύνης του κράτους για την Υγεία του λαού και τη μετατροπή της σε ατομική ευθύνη, τη μείωση των δωρεάν παροχών και την αύξηση της ανταποδοτικότητας των δημόσιων υπηρεσιών: «Δικαιούσαι» πρόληψη και θεραπεία ανάλογα με το πόσα έχεις στην τσέπη...
Το νομοσχέδιο προβλέπει τη σύσταση της «Εταιρείας Συστήματος Αμοιβών Νοσοκομείων - Ανώνυμη Εταιρεία (ΕΣΑΝ - ΑΕ)», με μετόχους τα δημόσια νοσοκομεία, τις ιδιωτικές κλινικές και τον ΕΟΠΥΥ, από τους οποίους θα αντλεί και τα έσοδά της. Οι εν λόγω μέτοχοι θα καθορίζουν τον τιμοκατάλογο των επεμβάσεων και των ιατρικών πράξεων, με στόχο την οικονομική αυτοτέλεια των νοσηλευτικών ιδρυμάτων.
Αυτόν το ρόλο παίζει και το πρόγραμμα Κλειστών Ενοποιημένων Νοσηλίων (ΚΕΝ - DRG), που ήδη εφαρμόζεται και ο ασθενής ή τα ασφαλιστικά Ταμεία πληρώνουν τα δημόσια νοσοκομεία με βάση ένα τιμολόγιο, ανάλογα την ασθένεια, την ηλικία, τη μέση διάρκεια νοσηλείας που προβλέπεται κλπ. Στην τιμή της κάθε ιατρικής πράξης αναμένεται να ενσωματωθούν και οι αμοιβές του προσωπικούτων νοσοκομείων, ώστε το κράτος να απαλλαγεί και από το λεγόμενο εργασιακό «κόστος», όπως ισχύει στη Γερμανία, όπου εφαρμόζεται αυτό το σύστημα αυτοχρηματοδότησης των νοσοκομείων.
Τα δημόσια και ιδιωτικά νοσοκομεία θα παίρνουν από τον ΕΟΠΥΥ και τα άλλα ασφαλιστικά Ταμεία για κάθε ασθενή ένα συγκεκριμένο ποσό για νοσηλεία, εξετάσεις, φάρμακα, υλικά και την αμοιβή του προσωπικού. Για τα ασφαλιστικά Ταμεία, όμως, είναι δεδομένη η μείωση των εσόδων: Ανεργία, ελαστική εργασία, μαύρη εργασία, χρέη επιχειρήσεων και κράτους, μείωση των εργοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών, γιατί το ύψος τους είναι αντίθεση με τις ανάγκες της ανταγωνιστικότητας, ελαχιστοποίηση ως και κατάργηση της κρατικής χρηματοδότησης.
Πριν λίγες μέρες ο ΕΟΠΥΥ -με δυο υπουργικές αποφάσεις- όρισε πλαφόν εξετάσεων και νοσηλείας που θα αγοράζει από τον ιδιωτικό τομέα, λόγω του πετσοκομμένου προϋπολογισμού του. Τα υπόλοιπα θα τα πληρώνουν οι ασφαλισμένοι από την τσέπη τους. Το ίδιο δε θα ισχύσει και στα δημόσια νοσοκομεία, τα αυτοτελή οικονομικά, αφού το κράτος δε θα τα επιχορηγεί για τις επιπλέον ιατρικές πράξεις; Οπως και να έχει, και μέσω Ταμείων και με απευθείας πληρωμές, οι ασθενείς «θα πληρώνουν τη νύφη».
Εδώ και πολλά χρόνια τα νοσοκομεία προσαρμόζουν τη λειτουργία τους στους κανόνες της αγοράς και της επιχειρηματικής δράσης. Με αυτό το θεσμικό, διαρθρωτικό μέτρο προωθείται η λειτουργία του κρατικού και του ιδιωτικού τομέα Υγείας με ενιαίους κανόνες επιχειρηματικότητας και, επιπλέον, αυτοί οι κανόνες συνθέτουν με πιο ορατό τρόπο το ελάχιστο επίπεδο παροχών από το κράτος και τα ασφαλιστικά Ταμεία.
Κάθε μέτρο, λοιπόν, είναι κομμάτι του ίδιου παζλ. Παρά τη λέξη «αυτοτέλεια» -που ίσως ηχεί όμορφα- τα νοσοκομεία κάθε άλλο παρά θα μπορούν να ξεκόψουν από τη γενική στρατηγική, από τους κανόνες της αγοράς και της επιχειρηματικής δράσης στην Υγεία, την Πρόνοια, το Φάρμακο.
Ποια μπορεί να είναι η ανάπτυξη του δημόσιου συστήματος Υγείας που συνυπάρχει με τον ιδιωτικό τομέα και εξαρτάται από τους επιχειρηματικούς ομίλους; Ποιες κλινικές θα θεωρούνται «παραγωγικές», ποιοι ασθενείς «συμφέροντες»; Τι τύχη μπορεί να έχει η Πρόληψη, οι προληπτικές εξετάσεις, που θα θεωρούνται πολυτέλεια, παρότι η επιστήμη κι η τεχνολογία όλο και περισσότερο επιτρέπουν την έγκαιρη διάγνωση;
Μια κλινική με λίγα περιστατικά θα θεωρείται «μη παραγωγική», αφού δε θα βγάζει τα λεφτά της. Οι κάτοικοι μιας περιοχής θα ταξιδεύουν πολλά χιλιόμετρα για να βρουν παιδιατρική κλινική, για να χειρουργηθούν, για κάτι έκτακτο. Οι γυναίκες, αντίστοιχα, για ένα γυναικολογικό έλεγχο, για να γεννήσουν θα πρέπει να «μετακομίσουν». Πολλά από αυτά είναι και σημερινά φαινόμενα, απότοκα της επιχειρηματικής λειτουργίας των νοσοκομείων, τα οποία θα ενταθούν.
Αντίστοιχα, για τους εργαζόμενους των δημόσιων νοσοκομείων οι συνέπειες θα είναι δραματικές. Εδώ έρχεται να «κουμπώσει» και η «αξιολόγηση» δομών και προσωπικού. Θα αξιολογείται συνολικά η προσαρμογή μιας δημόσιας μονάδας Υγείας σε αυτούς τους κανόνες, κατά πόσο πετυχαίνει την αύξηση των εσόδων και τη μείωση των εξόδων.
Οι εργαζόμενοι των νοσοκομείων θα είναι εξίσου θύματα με τους ασθενείς. Μείωση των εξόδων των δομών Υγείας σημαίνει και μείωση του εργατικού «κόστους», δηλαδή: Μείωση προσωπικού, ελαστικές εργασιακές σχέσεις, εργολαβικοί εργαζόμενοι και «μπλοκάκια», εντατικοποίηση της δουλειάς, μειωμένες αποδοχές. Οι εργαζόμενοι κινδυνεύουν να ρυμουλκούνται σε αυτήν την προσπάθεια του καπιταλιστικού κράτους και των διοικήσεων των νοσοκομείων, να αποδέχονται τις παραπάνω θυσίες και το ρόλο τους ως «κυνηγοί κεφαλών» για να μη χάνονται έσοδα από τους ασθενείς - πελάτες.
Αυτό το μοντέλο της αυτοχρηματοδότησης των νοσοκομείων ισχύει και στη Γερμανία, όπου υπάρχουν τρεις κατηγορίες νοσοκομείων: Τα κοινοτικά (κρατικά, κρατιδιακά και δημοτικά), της Εκκλησίας, ανθρωπιστικών οργανώσεων κ.λπ. και τα ιδιωτικά, κυρίως αλυσίδες και μονοπωλιακοί όμιλοι (π.χ. AMEOS, Klinikum, Vivantes, Sana, Asklepios, Deutscher Orden, Oberberg Kliniken).
Οι ιδιωτικοποιήσεις έχουν προχωρήσει, κυρίως στα κοινοτικά νοσοκομεία και στις κλινικές πρόληψης και αποκατάστασης, όπου ανήκουν και οι κλινικές θεραπείας εξαρτήσεων. Μετά τα τέλη της δεκαετίας του 1990, απαγορεύτηκε η χρηματοδότηση από κρατικούς προϋπολογισμούς, με το επιχείρημα ότι θιγόταν ο ανταγωνισμός με τις ιδιωτικές κλινικές.
Ανεξαρτήτως κατηγορίας, όλα τα νοσοκομεία λειτουργούν χωρίς επιδοτήσεις από τον κρατικό προϋπολογισμό, ξεκάθαρα με κριτήριο τη μείωση κόστους και την αύξηση κέρδους. Σύμφωνα με το σύστημα DRG (Diagnosis Related Group) - Κλειστά Ενοποιημένα Νοσήλια - γίνεται ένα «γκρουπάρισμα» ασθενών και νόσων, προβλέπεται η μέση διάρκεια νοσηλείας ανάλογα με την πάθηση, την αιτία εισαγωγής, ορίζεται η κοστολόγηση των υπηρεσιών αυτών.
Αν ο νοσηλευόμενος παραμείνει πάνω από την προβλεπόμενη διάρκεια, θεωρείται πλέον «ζημία». Στο τέλος κάθε εξαμήνου γίνεται αξιολόγηση των τμημάτων από τη διοίκηση του νοσοκομείου με κριτήρια την πληρότητα, την κερδοφόρα και ζημιογόνα μέση διάρκεια νοσηλείας και αναλόγως λαμβάνονται μέτρα, όπως μείωση προσωπικού, μη κάλυψη κενών θέσεων, μη πληρωμή υπερωριών, πιέσεις για γρηγορότερη κίνηση ασθενών.
Αντίστοιχα παραδείγματα «επιχειρηματικών» κριτηρίων στη λειτουργία των δημόσιων δομών Υγείας έχουμε και από άλλες χώρες της Ευρώπης. Στη Σουηδία, στο προάστιο Husby της Στοκχόλμης, τα τελευταία πέντε χρόνια έχουν κλείσει: Το ιατρικό κέντρο, το οδοντιατρικό κέντρο, το κέντρο μητέρας και παιδιού κ.ά. γιατί αυτές οι δραστηριότητες στο φτωχό προάστιο δεν επέφεραν ικανοποιητικά έσοδα ούτε για τους επιχειρηματίες, ούτε για το κράτος.
Στη Γαλλία το 2007 το υπουργείο Υγείας εισηγήθηκε το κλείσιμο των μαιευτικών κλινικών δημόσιων νοσοκομείων με λιγότερους από 300 τοκετούς ετησίως θεωρώντας πως κοστίζουν υπερβολικά, ενώ οι χειρουργικές κλινικές οφείλουν να κάνουν πάνω από 1.500 επεμβάσεις ετησίως.